Terugblik op 2023

Ontwikkeling en educatie

De Bibliotheek ondersteunt voorschoolse voorzieningen, onderwijs en mediatheken voor primair en voortgezet onderwijs en het MBO.

Speerpunt: TalentenLab

Het TalentenLab in de 100-Talentenjeugbibliotheek in Beverwijk en Heemskerk was in 2023 op woensdagmiddagen elk 44 keer open en hebben er 929 kinderen deelgenomen aan de vele activiteiten.

Gemiddeld kwamen er zo’n 11 kinderen naar het TalentenLab voor een speciale les over techniek of mediawijsheid. De activiteiten liepen uiteen van programmeren tot spelen met de GraviTrax.

Speerpunt: 100-Talenten-Bibliotheek

De Bibliotheek gelooft dat ieder mens, ieder kind één of meerdere talenten heeft. Wij willen kinderen helpen hun talent te ontdekken en te ontwikkelen. Daarbij sluiten we aan bij de 21ste -eeuwse vaardigheden uit het toekomstgerichte onderwijscurriculum. Daarin staan elf competenties vermeld die leerlingen nodig hebben om succesvol deel te nemen aan de maatschappij van de toekomst.

In de 100-talentenbibliotheek organiseren we activiteiten die aansluiten bij die competenties. De evenementen voor kinderen zijn zowel in Beverwijk als in Heemskerk georganiseerd. Er is onderzoek gedaan naar hoe we het aanbod van activiteiten voor de kinderen in Beverwijk en Heemskerk beter kunnen communiceren. Basisscholen zijn hier actief bij betrokken zo zijn de eerste stappen voor het uitvoeren van de wervingscampagne gezet. De leesconsulenten zijn in alle groepen 6 van de basisscholen van de regio IJmond Noord geweest.

Medewerkers van 100-talentenbibliotheek en TalentenLab hebben voor 2024 samen een prikkelende activiteitenagenda samengesteld waarbij iedere maand een kamer van de 100-talentenbibliotheek centraal staat in het TalentenLab.

Speerpunt: Taalhuis IJmond

Lezen prikkelt de fantasie en brengt ontspanning. Lezen helpt tegen eenzaamheid. Wie leest ontdekt een andere wereld. Maar wat als je niet of nauwelijks kunt lezen?

Een op de negen bewoners van Beverwijk en Heemskerk is laaggeletterd. Daarom is de dienstverlening aan laaggeletterden een speerpunt bij de Bibliotheek IJmond Noord. Taalhuis IJmond is een samenwerkingsverband tussen alle taalaanbieders in de regio. Het is ook een informatiepunt voor mensen die de Nederlandse taal (beter) willen leren. Het Taalhuis geeft informatie en advies aan vrijwilligers, gemeenten en bedrijven, zoals Tata Steel. Tijdens het Taalspreekuur kunnen inwoners zich laten informeren over cursussen en bijeenkomsten. Ook kan iedereen er taal- of rekenoefeningen doen en makkelijke lees- en informatieve boeken lezen en lenen.  Mensen worden er doorverwezen naar de voor hen best passende plek. Daarnaast zijn er diverse groepsbezoeken geweest waarbij er een rondleiding gegeven werd in de Bibliotheek waar extra aandacht was voor de lees- en schrijfcollectie. In totaal waren er 109 deelnemers in 2023.

Taalhuis IJmond heeft in 2023 een officieel kwaliteitscertificaat ontvangen van de Certificeringsorganisatie Bibliotheekwerk, Cultuur en Taal (CBCT). Hiermee voldoet het Taalhuis aan belangrijke kwaliteitsnormen.

Taalhuis IJmond scoorde op veel onderwerpen positief. Een belangrijk onderdeel van de toetsing is het maatschappelijke effect en de toekomstbestendigheid. Met het certificaat heeft het Taalhuis de bevestiging gekregen dat de functies, organisatie en diensten, op een juiste manier uitgevoerd worden en dat aan alle kwaliteitsnormen wordt voldaan. Het certificaat is vier jaar geldig.

Taalspreekuur

In beide vestigingen bieden we een Taalspreekuur aan om zo persoonlijk advies op maat te geven.
De meeste bezoekers van het Taalspreekuur willen beter Nederlands leren spreken. Daarna komt Nederlands leren en tot slot beter Nederlands lezen en schrijven. In heel 2023 zijn er 239 vragen geregistreerd.

Leeskringen

In de Bibliotheek zijn er meerdere leeskringen voor mensen die graag samen met anderen willen lezen. Speciaal voor iedereen die lezen lastig vindt zijn er vijf leeskringen. Er zijn vaste vrijwilligers die hen begeleiden. Er wordt een uur samen gelezen en gepraat en in 2023 lazen 22 deelnemers mee.

TopTaal

De Bibliotheek heeft TopTaal als vaste huurder. TopTaal is een dienstverlenende onderwijsinstelling voor volwasseneneducatie Nederlands. Net als het Taalhuis werken zij vanuit de drijfveer dat iedereen mee moet kunnen doen in de maatschappij.

Regelmatig wordt er in de TopTaal groepen uitleg gegeven over de collectie en andere oefenmogelijkheden van de bibliotheek. Indien gewenst krijgen cursisten een bibliotheekabonnement.

Taalcarrousel

Iedere maandagochtend (buiten schoolvakanties) is er een Taalcaroussel in samenwerking met Stichting Participatie Anderstaligen (SPA) in vestiging Beverwijk. In kleine groepen wordt er door deelnemers samen met Nederlanders geoefend met spreken en luisteren.

Speerpunt: BoekStart in de Bibliotheek

BoekStart is een middel om een collectie speciale boeken voor baby’s en peuters aan te bieden en hierover voorlichting te geven, met als doel het voorlezen aan jonge kinderen te stimuleren en zo leesachterstanden te voorkomen en een bijdrage te leveren aan leesbevordering en leesplezier bij kinderen van nul tot en met twee jaar. Ouders van jonge kinderen ontvangen in de Bibliotheek   inschrijving van hun kind als bibliotheeklid een Boekstartkoffertje. Daarin zit een hardkartonnen en stoffen boekje en belangrijke informatie over het belang van vroegtijdig voorlezen en zinvolle voorleestips.

Om extra aandacht te genereren voor BoekStart schoven we aan bij drie mamacafés die plaatsvonden in de Bibliotheek. Hier waren in totaal 19 ouders met baby aanwezig. Daarnaast deden we in juni mee aan de Landelijke BoekStartdag en stonden we met de nieuwe BiebBakfiets flyers met informatie uit te delen op de Breestraat. Dit bereikte 40 jonge ouders.

BoekStart in de kinderopvang

BoekStart is een effectief programma om voorlezen bij de kinderopvang te professionaliseren. De kinderopvangorganisaties die deelnemen aan BoekStart bieden een goed voorleesklimaat waarbij sprake is van een actuele collectie, dagelijks voorlezen, geschoolde medewerkers en aandacht voor taalzwakke kinderen. Van wezenlijk belang daarbij is dat de Bibliotheek, de gemeente en de organisaties voor kinderopvang een structurele samenwerking aangaan die zij jaarlijks gezamenlijk evalueren. In 2023 zijn er twee kinderopvanglocaties bijgekomen.

BoekStartcoach in het Centrum voor Jeugd en Gezin

Bibliotheek IJmond Noord sluit aan bij het IJmondiale Onderwijsachterstandenbeleid (OAB) dat is opgesteld door de gemeenten Heemskerk, Beverwijk en Velsen. We zijn in overleg met de gemeenten, Centrum voor Jeugd en Gezin, Samenwerkingsverband Midden-Kennemerland en verschillende peuteropvanglocaties om de zorg voor peuters en hun ouders zo goed mogelijk te begeleiden en te verspreiden. Het doel vanuit de Bibliotheek is om de negatieve spiraal op het gebied van laaggeletterdheid te doorbreken en laaggeletterdheid terug te dringen. Dit wordt ook wel de gezinsaanpak genoemd.

VoorleesExpress

Om de taalontwikkeling bij kinderen te bevorderen en laaggeletterdheid tegen te gaan is de Bibliotheek IJmond Noord aangesloten bij de (landelijke) VoorleesExpress.
Ouders die hun kinderen actief stimuleren bij hun taalontwikkeling, door veel voor te lezen en ze aan te moedigen zelf te lezen, zorgen ervoor dat hun kinderen gemotiveerder zijn om te lezen, meer lezen en leesvaardiger zijn. Hierdoor presteren deze kinderen beter op school. 

De VoorleesExpress ondersteunt Beverwijkse gezinnen met kinderen van twee tot en met acht jaar die moeite hebben met taal. Vrijwilligers hebben twintig sessies met een gezin. Zij ontmoeten elkaar thuis, online of op een openbare plek. Samen met de ouders gaan ze aan de slag met taal en (voor)lezen. Ook dit is onderdeel van de eerdere genoemde gezinsaanpak.

In 2023 zijn er 29 gezinnen aangenomen voor de VoorleesExpress en zijn er in totaal 35 trajecten afgerond. Hiermee hebben we 56 kinderen bereikt. We zijn erg blij met de 21 vrijwilligers die zich hiervoor inzetten. Kleine aantekening bij eerste getal, er zijn 39 gezinnen aangenomen maar daadwerkelijk 29 gezinnen gestart. De 56 kinderen zijn de kinderen die in de aanmeldingen stonden, soms deden er meer kinderen mee dan in de aanmelding stonden.

Daarnaast werkt de VoorleesExpress al jaren samen met Read Shop Beverijk tijdens de actie “Geef een prentenboek cadeau”. Klanten die het prentenboek Kleine IJsbeer – Een ijsbeer in de tropen in de boekhandel kochten voor 2,99 euro konden het weggeven of doneren aan de VoorleesExpress Beverwijk. Er zijn uiteindelijk 31 boeken gedoneerd. Alle gezinnen hebben een prentenboek cadeau gehad.

Ouderkamers

Het primaire doel van Samen Lezen in de Ouderkamer is om ouders op school op informele wijze gelegenheid te bieden hun eigen leesvaardigheid te vergroten en de Nederlandse taal te oefenen. Door het verbeteren van taalbeheersing stimuleren we ouders om thuis hun kinderen voor te lezen en met hun kinderen Nederlands te spreken. Zo krijgen kinderen meer kansen om hun eigen taalontwikkeling te vergroten en meer leesplezier te ervaren. Dit doen we door aan te sluiten op woensdagochtend en de ouders te informeren over leuke boeken, taalspelletjes of bepaalde thema’s te bespreken.

De Bibliotheek op School

Binnen De Bibliotheek op School werken onderwijs, bibliotheek en gemeenten samen. Het landelijke programma biedt bouwstenen om dagelijks, op school én thuis, aandacht aan leesplezier en mediawijsheid te schenken. Dit gebeurt met deskundige en opgeleide lees-/mediaconsulenten, een aantrekkelijke collectie en met een digitale lees- en leeromgeving.
Door als basisschool aan te sluiten bij het programma De Bibliotheek op school (dBos) en de samenwerking aan te gaan met de Bibliotheek, wordt taalachterstand bij kinderen voorkomen en het leesplezier vergroot. In 2023 sloten ICBS Otterkolken en Kindcentrum De Bareel zich aan en hebben we nu tien dBos-scholen. De leesconsulenten verzorgden lessen en zijn op de scholen geweest.

Media-educatie kinderen

De Bibliotheek stelt zich ten doel om kinderen te leren hoe zij informatie kunnen zoeken en beoordelen, hoe zij zich bij het gebruik van sociale media verstandig kunnen gedragen en wat er nodig is bij het maken van media zelf. Het jaarprogramma basisonderwijs van de Bibliotheek biedt een doorgaande leerlijn mediawijsheid. Deze leerlijn staat in vijf programma’s in het jaarprogramma centraal. Het aantal groepsbezoeken binnen het jaarprogramma 2022-2023 op het gebied van mediawijsheid was 35 met rond 745 deelnemers en zeven activiteiten op dBos scholen. Hierbij zat ook een Pilot met de praktijkklas van Fedra met twee bezoeken, een op school en een in de Bibliotheek.

Samenwerking met het VO en het MBO

Bij het praktijkonderwijs zijn de docenten geïnspireerd door een scholing over leesplezier en met een nieuwe collectie boeken. De schoolbibliotheek is bekeken en er zijn veel tips gegeven om deze aantrekkelijker voor leerlingen te maken. Met de sectie Nederlands HAVO/VWO is een op maat gemaakte workshop over lezen, leesplezier en nieuwe boeken georganiseerd.

Vanuit het MBO zijn er negen groepen op bezoek in de Bibliotheek geweest: twee groepen ISK (internationale schakelklas) en een groepen techniek en drie groepen economie. Ook waren er drie bezoeken van studenten voor de opleiding Onderwijsassistent en Pedagogisch Medewerker Kinderopvang (PWOA). Dit zijn altijd leuke bezoeken met veel gesprekken over lezen en boeken.

Samen met schrijver Khalid Boudou werden er drie groepen MBO techniek bezocht om deze jongeren op een speelse manier plezier in lezen te geven via de nieuwe lees-app.

Stages en herintreders

Als erkend leerbedrijf bieden we scholieren de mogelijkheid om stage-ervaring op te doen. In 2023 kregen we twintig aanvragen. Uiteindelijk hebben acht scholieren stage gelopen, variërend van een paar dagen tot een paar weken.

Daarnaast hebben er twee herintreders via het herintredingstraject van meerdere maanden werkervaring opgedaan in de Bibliotheek om vervolgens een andere werkplek te vinden.     

Vergroten digitale vaardigheden Taalhuisbezoekers

Voor het helpen van digitaal minder vaardige mensen is het noodzakelijk om in dezelfde ruimte aanwezig te zijn. Taalhuisbezoekers vragen vaak intensieve een-op-een begeleiding. In maart is er een vervolg gegeven aan de cursus Start Digitaal aan zes deelnemers met een migratieachtergrond. Deelnemers geven aan zich na vier weken digitaal vaardiger te voelen.

Vergroten digitale vaardigheden volwassenen

  • Digitaal spreekuur: 185 bezoekers
  • Klik en Tik/ start digitaal: 24 deelnemers
  • SeniorWeb in Beverwijk: 36 deelnemers, 40 spreekuur klanten